Vertraging door bladeren op het spoor, hoe kan dat?

27-10-2022
In de maanden dat de bladeren van de bomen vallen hebben we vaker te maken met vertraging. Maar hoe kan het toch dat bladeren zoveel overlast veroorzaken op het spoor? Dat proberen wij jou hieronder zo goed mogelijk uit te leggen.
Er wordt nogal eens lacherig over gedaan, blaadjes op het spoor die voor vertraging zorgen. En eerlijk is eerlijk, het klinkt ook een beetje knullig. Want hoe kan het nou dat die kleine bladeren, zoveel effect hebben op een groot en zwaar voertuig?! Om maar meteen met de deur in huis te vallen: (platgedrukte) bladeren zijn spekglad en zorgen ervoor dat een trein eerder en langer moet remmen. Het heeft trouwens ook effect op het optrekken bij het wegrijden. Dat gaat moeizamer en duurt langer. Er is dus gewoon meer tijd nodig om de trein te laten rijden en dat kan zorgen voor vertraging in de dienstregeling.

Gladde pulp

Bladeren op het spoor worden platgedrukt als treinen er overheen rijden en veranderen in combinatie met regen in een gladde pulp. Soms heb je hier zelf ook mee te maken, bijvoorbeeld als je wegglijdt over natte bladeren op straat. Door de pulp worden de sporen spekglad. Treinwielen verliezen grip, slippen vaker en raken sneller beschadigd. Dat laatste geldt trouwens ook voor de rails zelf. Ook kan het voorkomen dat treinen doorglijden. Onze machinisten zijn daarom extra voorzichtig in de herfstmaanden.
Zoals hierboven al gezegd moeten treinen door de gladden sporen ook langer remmen en trekken zij langzamer op. Normaal is de remweg van een trein gemiddeld 700 meter. Met gladde bladeren kan dit oplopen tot een kilometer. Stoppen en wegrijden bij perrons met een glad spoor kost meer tijd. Hierdoor doen treinen langer over een rit dan normaal en kan vertraging ontstaan. Naast vertraging door bladeren op het spoor ontstaat er in de herfstmaanden ook vaker vertraging doordat er takken of bomen op het spoor liggen of een bovenleiding raken.

Wil je nog meer weten over heft effect van bladeren op het spoor? ProRail heeft hier een goede video over gemaakt.
 

Enkele vragen en antwoorden over blaadjes op het spoor

Waarom leveren bladeren zo vaak en zoveel extra vertraging op?

Dat we sneller iets merken van vertragingen, komt doordat het steeds drukker op het spoor wordt. Goederentreinen, sprinters en intercity’s delen het spoor. Als één trein vertraging oploopt, heeft dat consequenties voor de rest. En omdat treinen elkaar niet kunnen passeren, is de impact groter. Dat geldt helemaal voor de delen op het spoor waar we over een enkel spoor rijden (zoals op het traject Zwolle-Enschede tussen Zwolle en Wierden). Als er vertraging ontstaat dan lopen niet alleen de treinen na deze trein vertraging op, maar ook de treinen die uit de andere richting komen. Zij moeten allemaal over hetzelfde enkele spoor en dus op elkaar wachten. Je kan het vergelijken met een kaartenhuis. Als een kaart valt heeft dat vaak ook gevolgen voor andere kaarten.

Waarom wordt er in de herfst geen extra tijd berekenend in de dienstregeling?

Zoals gezegd bij de vorige vraag wordt het steeds drukker op het spoor. Diverse soorten treinen van diverse vervoerders rijden over de sporen. Dit gebeurt in een nauwe planning, waarin weinig ruimte voor uitloop is. Het is daarom ook niet mogelijk om meer tijd voor ritten in te rekenen. Samen met de provincie wordt gekeken naar oplossingen om het treinvervoer robuuster te maken, bijvoorbeeld door de aanleg van een extra spoor of op bepaalde delen van een traject op een hogere snelheid te rijden. Het nemen van deze beslissingen kost doorgaans veel tijd en vaak komen er ook veel kosten bij kijken.

Kan er niks aan de gladheid gedaan worden?

Er worden diverse maatregelen genomen om gladheid op het spoor te voorkomen. Zo wordt er preventief langs het spoor gesnoeid en gekapt. Verder worden rails regelmatig ingesmeerd met een speciale gel. Deze gel, sandite genaamd, bestaat uit zand, metaaldeeltjes en aardappelzetmeel. De remgel maakt het spoor stroever, waardoor treinen meer grip hebben en beter kunnen remmen en optrekken. De gel verlies na enkele uren echter zijn werking, waardoor gladheid niet structureel voorkomen kan worden en de rails regelmatig opnieuw ingesmeerd moeten worden.

Waarom hebben andere landen, zoals Oostenrijk en Zwitserland waar het weer vaak heftiger is, minder last van vertraging?

Het treinvervoer in andere landen kan je niet 1 op 1 vergelijken met het treinvervoer in Nederland. De situatie is anders, net zoals de situatie op de wegen in het buitenland anders is. In Oostenrijk en Zwitserland zijn er bijvoorbeeld veel bergen. Treinen rijden vaker door tunnels en landschappen waar minder bomen zijn. Dit komt onder andere door de hoogte van het land. Hierdoor liggen er over het algemeen minder bladeren en takken op het spoor. Daarnaast is het er minder druk op het spoor. Hierdoor heeft een vertraging minder gevolgen voor de treinen die na de trein met vertraging vertrekken. In Nederland is deze ruimte er niet, tenzij we ervoor kiezen om (een) rit(ten) uit de dienstregeling halen.